Λεύκανση δοντιών: Μάθετε τα πάντα για την πιο γνωστή μέθοδο της αισθητικής οδοντιατρικής

«Τίποτα απ’ όσα φοράς δεν είναι πιο όμορφο από το χαμόγελό σου.»  Connie Stevens

Ένα λευκό χαμόγελο προσφέρει λάμψη στο πρόσωπο μας, αλλάζει την αισθητική των δοντιών μας και μας προσφέρει αυτοπεποίθηση.  Από την δεκαετία του ’80 άρχισαν να κυκλοφορούν στην αγορά τα πρώτα προϊόντα για την λεύκανση των δοντιών.

Τι είναι η λεύκανση και πόσο μπορεί να βοηθήσει στην αισθητική των δοντιών μας;

Η λεύκανση είναι μία μέθοδος της αισθητικής οδοντιατρικής, μία ασφαλής και συντηρητική παρέμβαση, εφόσον τηρηθούν οι οδηγίες του οδοντιάτρου. Αυτό που δεν μπορεί o οδοντίατρός σας να εγγυηθεί στην λεύκανση είναι ο βαθμός που θα λευκανθούν τα δόντια καθώς και πόσο χρονικό διάστημα θα διαρκέσει αναλλοίωτο το αποτέλεσμα της. Σήμερα πλέον έχουμε την γνώση έτσι ώστε να πετυχαίνουμε πολύ ωραία αισθητικά αποτελέσματα.

Λόγοι για να κάνουμε λεύκανση

Οι λόγοι για να αποφασίσουμε να απευθυνθούμε στην κοσμητική οδοντιατρική ποικίλουν σε κάθε περίπτωση, με τους πιο συχνούς να αφορούν:

• Να έχουμε γεννηθεί έχοντας πιο ‘’σκουρόχρωμα’’ δόντια από αυτά που θα θέλαμε.
• Καθώς μεγαλώνουμε τα δόντια μας να έχουν ή χρωματιστεί ή θαμπώσει
• Μπορεί ο καφές, το τσιγάρο, το κόκκινο κρασί κτλ να έχουν δημιουργήσει χρωστικές
• Να έχουμε μόλις βγάλει τα ‘’σιδεράκια’’ και να θέλουμε και μια κοσμητική αλλαγή για έξτρα λάμψη στα δόντια
• Ένα δόντι να φαίνεται πιο γκρι μετά από τραυματισμό του ή από κάποια απονεύρωση

Πώς ξεκινάμε με την λεύκανση;

Με μία ματιά στο διαδίκτυο θα διαπιστώσει κανείς πως υπάρχει πληθώρα προϊόντων που χαρακτηρίζονται ως λευκαντικά (bleaching) και μπορεί να είναι

• Λευκαντικές οδοντόκρεμες
• Ατομικές συσκευές με φως (led) που κάνουν λεύκανση
• Ταινίες λεύκανσης
• Λευκαντικά διαλύματα
• Νάρθηκες λεύκανσης που περιέχουν λευκαντικούς παράγοντες και τα διαχειρίζεται ο ασθενής

Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πως η λεύκανση είναι μία υπηρεσία της αισθητικής οδοντιατρικής, που προσφέρεται από τον οδοντίατρο. Προϊόντα που προτείνονται στο διαδίκτυο ή από μη οδοντιάτρους δεν μπορούν να συνιστούν την κανονική λεύκανση και μπορεί να είναι επικίνδυνα για την υγεία των δοντιών μας και των ούλων μας.

Επομένως, η διαδικασία της λεύκανσης ξεκινά με μία πρώτη επίσκεψη στον οδοντίατρο. Σε αυτή την επίσκεψη:

• Θα γίνει εξέταση έτσι ώστε να διαγνωσθούν τα αίτια του χρωματισμού των δοντιών
• Θα διαπιστωθεί η γενική κατάσταση του στόματος και θα προταθούν να γίνουν εργασίες εφόσον αυτό χρειάζεται. Για παράδειγμα, δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί λεύκανση εάν τα ούλα μας ματώνουν ή αν έχουμε ενεργές τερηδόνες.
• Θα συζητηθούν οι προσδοκίες και οι επιθυμίες μας καθώς και οι δυνατότητες που έχει η λεύκανση στα δόντια μας
• Θα γίνει ένας αρχικός καθαρισμός και στίλβωση των δοντιών και θα ληφθούν κάποιες φωτογραφίες. Επίσης θα καταγραφεί το χρώμα των δοντιών με την βοήθεια ειδικού χρωματολογίου.
• Θα συζητηθεί το αίτιο και η έκταση της δυσχρωμίας των δοντιών και θα προταθούν οι κατάλληλες λύσεις.

Πώς γίνεται η λεύκανση χημικά στα δόντια μας;

Οι χρωστικές είναι δομές που αποτελούνται από μακριές αλυσίδες άνθρακα που ‘’κάθονται’’ μέσα στην δομή του δοντιού. Αυτές λοιπόν οι μακριές αλυσίδες άνθρακα απορροφούν το μπλε φάσμα του φωτός περισσότερο από το να το αντανακλούν κάνοντας την οδοντική δομή πιο σκοτεινή.

Στην λεύκανση ο λευκαντικός παράγοντας (το υπεροξείδιο του υδρογόνου και το καρβαμιδικό υπεροξείδιο) διασπάται και δίνει ελεύθερες ρίζες οξυγόνου οι οποίες στην συνέχεια διασπούν τις μακριές αλυσίδες άνθρακα σε μεσαίες αλυσίδες και στην συνέχεια σε μικρές.

Η λεύκανση από χημική άποψη είναι μία διαδικασία οξείδωσης όπου οι αλυσίδες άνθρακα των χρωστικών διασπώνται τελικά σε διοξείδιο του άνθρακα και νερό και έτσι προκύπτουν δόντια που αντανακλούν το φως και φαίνονται πιο φωτεινά.

Παράγοντες που γενικά επηρεάζουν την ταχύτητα και την αποτελεσματικότητα της αντίδρασης είναι:

• Η συγκέντρωση του λευκαντικού παράγοντα
• Η εφαρμογή θερμότητας ή φωτός σε αυτόν
• Η ύπαρξη κάποιου καταλύτη
• pH στην επιφάνεια ανάμεσα στον λευκαντικό παράγοντα και το δόντι

Ιδιαίτερα σημαντικό στην όλη αντίδραση είναι να αναγνωρίσει ο οδοντίατρος το σημείο κορεσμού, δηλαδή το σημείο όπου η μέγιστη λεύκανση έχει επιτευχθεί και από το σημείο αυτό και έπειτα δεν γίνεται επιπλέον λεύκανση, δηλαδή διάσπαση των αλυσίδων άνθρακα (δηλαδή των χρωστικών). Αν συνεχίσουμε την εφαρμογή λευκαντικού παράγοντα από αυτό το σημείο και έπειτα τότε το λευκαντικό επιτίθεται σε άλλες δομές άνθρακα που βρίσκονται παρούσες στο δόντι και αποτελούν την οργανική μήτρα της αδαμαντίνης.

Ανεπιθύμητες ενέργειες μπορεί να προκύψουν από την χρήση υψηλών περιεκτικοτήτων λευκαντικού παράγοντα και για μεγάλο χρονικό διάστημα και περιλαμβάνουν

• Μια απλή και αναστρέψιμη υπεραιμία του πολφού
• Νέκρωση του πολφού
• Αποδόμηση της κρυσταλλικής δομής της αδαμαντίνης

Πώς γίνεται η λεύκανση στo οδοντιατρείο και πώς στο σπίτι;

Οι λευκαντικοί παράγοντες χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες

• Στο υπεροξείδιο του υδρογόνου
• Στο καρβαμιδικό υπεροξείδιο.

Εκτός από τα παραπάνω βασικά συστατικά προστίθενται στα λευκαντικά τζελ και κάποιες άλλες χημικές ουσίες έτσι ώστε να τα κάνουν κατάλληλα π.χ για χρήση με συσκευή φωτός ή με laser, να φτιάξουν το ιξώδες του ζελέ, να ρυθμίσουν την ταχύτητα του ρυθμού απελευθέρωσης του ενεργού λευκαντικού παράγοντα, να διευκολύνουν τους χειρισμούς κτλ.

Συνοπτικά στον παρακάτω πίνακα δίνονται οι βασικοί λευκαντικοί παράγοντες που διατίθενται για την λεύκανση των δοντιών

ΧΗΜΙΚΗ ΕΝΩΣΗ	ΧΡΗΣΗ	ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΕΙΣ
Υπεροξείδιο του υδρογόνου	Κύριο συστατικό για λεύκανση στο οδοντιάτρειο	25-38% για λεύκανση στο ιατρείο 1,5-6% για λεύκανση με νάρθηκες στο σπίτι
Υπεροξέιδιο του καρβαμιδίου	Κύριο συστατικό για λεύκανση στο σπίτι	10%, 16% για λεύκανση με νάρθηκες στο σπίτι

Τα βήματα της λεύκανση στο οδοντιατρείο μας

Καταρχήν γίνεται μία πρώτη επίσκεψη όπου ο οδοντίατρος αξιολογεί το χρώμα και προχωρεί σε καθαρισμό των δοντιών. Στην συνέχεια λαμβάνεται το χρώμα των δοντιών με την βοήθεια ειδικού χρωματολογίου, καθώς και φωτογραφίες.

Σε αυτό το ραντεβού λαμβάνονται αποτυπώματα από τα δόντια μας, έτσι ώστε να φτιαχτούν νάρθηκες λεύκανσης.

Στην δεύτερη επίσκεψη στο οδοντιατρείο γίνεται η λεύκανση. 

Τα βήματα είναι:

• Γυάλισμα των δοντιών
• Προστασία των χειλιών και των ούλων έτσι ώστε να μην ακουμπήσει εκεί το ζελέ της λεύκανσης
• Εφαρμογή του λευκαντικό ζελέ πάνω στα δόντια. Μπορεί να χρειαστεί από 1 μέχρι 4 εφαρμογές στην ίδια συνεδρία και με χρόνους παραμονής από 5 λεπτά μέχρι μισή ώρα. Για κάθε σκεύασμα που επιλέγουμε να χρησιμοποιήσουμε ακολουθούμε και τους προτεινόμενους χρόνους.
• Ενεργοποιείται ο λευκαντικός παράγοντας είτε από μόνος του είτε με την βοήθεια κάποιας συσκευής ειδικής για λεύκανση (πχ Beyond, Zoom, Brite Smle, Laser Smile, ).
• Η λεύκανση τελειώνει. Αφαιρούμε το λευκαντικό ζελέ.

Στην συνέχεια κάνουμε μία φθορίωση στα δόντια για να βοηθήσουμε στην μετα-λευκαντική ευαισθησία και δίνουμε οδηγίες οι οποίες έχουν να κάνουν

• Με την αντιμετώπιση της ευαισθησίας-πόνου εάν και εφόσον υπάρξει
• Με την διατήρηση του αποτελέσματος από τον ασθενή
• Με την εφαρμογή συμπληρωματικής λεύκανσης από τον ασθενή στο σπίτι.

Πως γίνεται η λεύκανση στο σπίτι;

Ο οδοντίατρος μας παίρνει αποτυπώματα από τα δόντια και φτιάχνουμε νάρθηκες λεύκανσης που εφαρμόζουν ακριβώς στο στόμα μας, εκεί μπαίνει το τζελ της λεύκανσης. Οι νάρθηκες αυτοί κλείνουν στεγανά στα ούλα, έτσι ώστε να μην μπορεί εύκολα ο λευκαντικός παράγοντας να βγει από τον νάρθηκα. Έρευνες έχουν δείξει ότι η μακροχρόνια επαφή του τζελ με τα ούλα, παρότι οι λευκαντικοί παράγοντες που προτείνονται για το σπίτι είναι σχετικά ήπιοι, μπορεί να προκαλέσουν ερεθισμό.

Δίνονται οδηγίες στον ασθενή για την σωστή χρήση των ναρθήκων και του λευκαντικού τζελ. Η λεύκανση μπορεί να διαρκέσει από 2 μέχρι 6 εβδομάδες. Επίσης, παράλληλα με την χρήση του λευκαντικού τζελ μπορεί να γίνει σε άλλο χρόνο εφαρμογή φθοριούχου ζελέ προκειμένου να προληφθεί η ευαισθησία των δοντιών που μπορεί να προκύψει από την λεύκανση. Γίνονται επισκέψεις ανά 1 ή 2 εβδομάδες προκειμένου να αξιολογηθεί η αισθητική αλλαγή στο χρώμα των δοντιών.

Οι νάρθηκες διατηρούνται από τον ασθενή σε καλή κατάσταση, ώστε να είναι σε θέση να κάνει μία θεραπεία συντήρησης της λεύκανσης που μπορεί να γίνεται για 1 εβδομάδα περίπου κάθε 6 μήνες με λευκαντικό ζελέ που προμηθεύεται από τον οδοντίατρό του.

Πριν από αυτή την δόση συντήρησης η κοσμητική οδοντιατρική συστήνει να προηγείται καθαρισμός και στίλβωση των δοντιών στον οδοντίατρο για να βελτιστοποιηθεί το αποτέλεσμα. Επίσης προτείνεται η χρήση μίας οδοντόκρεμας ειδικής για ευαίσθητα δόντια για όλο το χρονικό διάστημα της λεύκανσης. Δίνονται ακριβείς οδηγίες στους ασθενείς για την σωστή χρήση των ναρθήκων, την σωστή συντήρησή τους

Νάρθηκες, οι οποίοι κυκλοφορούν στο εμπόριο και δεν έχουν φτιαχτεί εξατομικευμένα προφανώς και δεν ακολουθούν το ιδιαίτερο σχήμα των δοντιών και των ούλων του καθένα μας και άρα δεν έχουν την ίδια εφαρμογή με τους ατομικούς νάρθηκες.

Μπορεί η λεύκανση να δημιουργήσει προβλήματα στα δόντια ή στα ούλα;

Η λεύκανση είναι μία ασφαλής και συντηρητική κοσμητική μέθοδος για την αλλαγή του χρώματος των δοντιών. Η κοσμητική αυτή μέθοδος θεωρείται ιδιαίτερα ασφαλής όταν γίνεται κάτω από την καθοδήγηση του οδοντιάτρου και χρησιμοποιώντας λευκαντικά ζελέ τα οποία είναι πιστοποιημένα από τους αρμόδιους φορείς.

Παρ’ολα αυτά, υπάρχει περίπτωση να διαπιστώσουμε κάποιες αλλαγές στα δόντια μας μετά από μια τέτοια παρέμβαση αισθητικής οδοντιατρικής. Κάποιες από τις πιο γνωστές επιπτώσεις είναι:

• Ευαισθησία στο κρύο και το ζεστό. Είναι το αποτέλεσμα της διείσδυσης του λευκαντικού παράγοντα στο εσωτερικό του δοντιού με κατεύθυνση στον πολφό. Η ευαισθησία αυτή είναι συνήθως πιο έντονη όταν γίνεται λεύκανση στο οδοντιατρείο και ειδικά με την χρήση συσκευών που εκπέμπουν φως και αυξάνουν την θερμοκρασία.
• Όταν η ευαισθησία είναι πολύ έντονη τότε συνίσταται η διακοπή της θεραπείας και η αντικατάστασή της από μία ηπιότερη ταυτόχρονα με την χορήγηση απευαισθητοποιητικών παραγόντων. Αν η ευαισθησία δεν υποχωρήσει και τότε συνίσταται ακόμη και η μόνιμη διακοπή της λεύκανσης.
• Επιπτώσεις στους μαλακούς ιστούς. Όταν το υπεροξείδιο του υδρογόνου έρθει σε επαφή με τα ούλα, κάτι που μπορεί να συμβεί κατά την διάρκεια της λεύκανσης στο οδοντιατρείο, τότε δημιουργείται χημικό έγκαυμα. Τα ούλα ασπρίζουν σαν κιμωλία και γίνονται επώδυνα εκεί όπου ακούμπησε το ζελέ. Δεν χρειάζεται να ανησυχούμε γιατί μετά από μερικές ώρες η βλάβη αυτή αποκαθίσταται. Το ίδιο ισχύει και για το δέρμα.
• Το καρβαμιδικό υπεροξείδιο μπορεί να οδηγήσει σε ευαισθησία και ερεθισμό των ούλων, ειδικά αν η λεύκανση γίνεται για μακρύ χρονικό διάστημα και με τα πιο υψηλής περιεκτικότητας σε λευκαντικό παράγοντα ζελέ.
• Επίσης, έχει αναφερθεί ευαισθησία στην γλώσσα και στο λαιμό που πιθανώς να οφείλεται στην τοποθέτηση μεγαλύτερης ποσότητας από το κανονικό ποσότητας ζελέ στους νάρθηκες.

Για να αντιμετωπιστούν οι παραπάνω επιπτώσεις, αλλά και για να είμαστε σίγουροι για τα καλά αποτελέσματα της λεύκανσης, συνίσταται πάντα να γίνεται σε συνεργασία με τον οδοντίατρό μας. Διότι όταν  χρησιμοποιούμε μη πιστοποιημένα προϊόντα, ή όταν μη ειδικευμένο προσωπικό ασχολείται με το να μας κάνει λεύκανση δεν μπορούμε να προβλέψουμε τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει στα δόντια μας, άρα ούτε και τον τρόπο για να τις επιλύσουμε.

Παρακάτω μπορείτε να δείτε την διαδικασία που ακολουθούμε για τη λεύκανση στο οδοντιατρείο: